Ik werk in het:
Voorgezet onderwijs
Alle van Steenis is bestuurder van Montessori Scholengemeenschap Amsterdam.
De Montessori Scholengemeenschap bestaat uit vier scholen: Montessori Lyceum Amsterdam, het Metis Montessori Lyceum, Montessori Lyceum Oostpoort, en IVKO Montessori, een kleine kunstvakschool. Ik ben de trotse bestuurder van dit hele circus.
Inspiratie
Het is heel belangrijk dat docenten zich blijven ontwikkelen. Uit onderzoek blijkt dat een leraar niet om financiële redenen kiest voor het vak, maar juist omdat het een beroep is waarin je je altijd kunt ontwikkelen. Je kunt je ook goed voorstellen dat een leraar in de eerste vier jaar van zijn carrière een hele andere leerbehoefte heeft dan vijftien jaar later. Als je ervan uitgaat dat een leraar soms wel veertig jaar zijn vak uitoefent, dan kan het niet anders dan dat die steeds weer nieuwe inspiratie zoekt.
Daarom is het ook mooi dat we steeds meer inzicht krijgen in wat de mogelijkheden zijn voor een leraar om zich verder te ontwikkelen. Dat kan pedagogisch zijn, maar je kunt je als docent ook bekwamen in didactiek of onderwijs ontwikkelen. Of je kunt coach worden, onderzoekend bezig zijn, of helpen om leraren op te leiden. Er is dus een enorme flow mogelijk in het pakken van kansen en jezelf ontwikkelen. Dat is misschien wel de kern van het vak.
"Het is ook mooi dat we steeds meer inzicht krijgen in wat de mogelijkheden zijn voor een leraar om zich verder te ontwikkelen."
Autonoom
Het leren van de leraar is ook het analyseren van ‘hoe geef ik les’ en ‘wat is de uitdaging die deze mentorklas mij biedt’. De wereld om ons heen verandert, de populatie leerlingen is ook altijd aan het veranderen en elke klas, elke groep leerlingen stelt ons voor een andere uitdaging. Hoe mooi is het dat je daar als leraar steeds weer over na mag denken? Dat je je eigen lessen evalueert, ook met vakgenoten? En dat je als een team nadenkt over de afstemming tussen vakken en samen projecten gaat ontwikkelen? Dat is ook leren.
In de taaktijd van docenten is een flink deel gereserveerd voor eigen ontwikkeling. Je bent als docent redelijk autonoom bij het invullen daarvan. Daarnaast is er ook altijd in scholen de behoefte om, in het kader van de schoolontwikkeling, leraren uit te nodigen om deel te nemen aan trajecten, teamleren, of intervisie met elkaar. Of aan trainingen en bijeenkomsten die door de school worden georganiseerd. Wij hebben zelf binnen ons bestuur een post-hbo-opleiding ontwikkeld, Montessori Meesterschap.
Nieuwe inzichten
In het gesprek met docenten ontdek je waar de leerbehoeftes van docenten liggen. Een leidinggevende heeft jaarlijks minimaal eenmaal een ontwikkelgesprek met een leraar. Daarin wordt de leraar niet beoordeeld op zijn competenties, maar kan hij juist aangeven hoe hij zich wil ontwikkelen. En ook in de teams komen vraagstukken naar boven die we als school verder willen onderzoeken. Er zijn dus veel wegen die naar nieuw leren leiden.
We hebben een motto voor het professionaliseringsbeleid van ons bestuur: ‘Waar leraren leren, leren leerlingen beter’. Daar hoort ook bij dat schoolleiders leren en dat zichtbaar maken. En dat ook bestuurders nieuwe dingen ontwikkelen. Ik heb deelgenomen aan de bestuurlijke visitatie van de VO-academie voor een stevige reflectie op mijn eigen kennen en kunnen. Ik ben echt tot nieuwe inzichten gekomen die helpen voor mijn eigen ontwikkeling én een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de scholengroep.
Vleugels uitslaan
Het kan natuurlijk zijn dat de schoolorganisatie te klein wordt voor een leraar. Dat hij zijn vleugels wil uitslaan. Hoe rijk is het als mensen in een schoolorganisatie zoveel hebben geleerd dat ze met hun kennis en expertise de schoorsteen uitvliegen? Dat kan alleen maar betekenen dat er beneden een prachtig vuurtje brandt en dat blijft wel branden. Dan komen er weer nieuwe leraren die nieuwe dingen willen leren.
Het is niet erg als mensen zich zo goed ontwikkelen dat ze een stap zetten. Ik ben daar zelf ook een voorbeeld van. Na twaalf jaar voortgezet onderwijs werd ik uitgenodigd om op de lerarenopleiding te gaan werken. Daar heb ik nieuwe dingen geleerd. En ik heb daar ook geleerd dat je als lerarenopleider niet de wijsheid in pacht hebt over didactische processen. Je kunt als opleider ook weer leren van de mensen in de scholen. Het mooie van onderwijs is dat het altijd om leren gaat. Niet alleen het leren van de ander, maar ook het leren van jezelf. En om het leren in die wisselwerking.
"Hoe rijk is het als mensen in een schoolorganisatie zoveel hebben geleerd dat ze met hun kennis en expertise de schoorsteen uitvliegen? Dan komen er weer nieuwe leraren die nieuwe dingen willen leren."
Gelijkwaardigheid
Ik denk dat we als schoolleiders leraren niet hoeven stimuleren om te leren, maar dat we juist moeten uitkijken dat we leraren niet afremmen. Want een leraar is in het vak gegaan om zich te ontwikkelen. Die laat zich niet sturen door een schoolleider maar die stuurt zichzelf, in gesprek en in dialoog met de schoolleider. Dat denken vanuit gelijkwaardigheid helpt ons veel verder dan een scholingsplan van een schoolleider of bestuurder, of een kader dat ik aangeef waarbinnen het moet gebeuren. Het gaat erom dat we uitdagende gesprekken blijven voeren en open blijven staan voor elkaars leerbehoefte.